Биыл Түркістан облысында ауыз су мәселесі басты назарда. Сонымен қатар Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды Мемлекет басшысына су құбыры бұрын-соңды болмаған жеті елді мекеннің ауызсумен қамтамасыз етілгені жөнінде мәлімет берді. Биыл 25 елді мекенге ауызсу құбырын тартып, тозығы жеткен сумен қамтамасыз ету желісін жаңарту жоспарланып отыр. Сондай-ақ 56 елді мекен табиғи газ құбырына қосылып, 47 елді мекеннің электр желілері жаңартылады. Облыс әкімі өткен жылы 54 мектептің құрылысы жүргізіліп, оның 21-і пайдалануға берілгенін жеткізді. Биыл тағы 20 мектептің құрылысын аяқтау жоспарланып отыр. «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында өңірде 63 білім мекемесінің құрылысы мақұлданды. Бұдан бөлек, биыл ауылдық жерлерде 49 медицина нысаны салынады» делінген әкім баяндамасында.
Әкімнің айтуынша, былтыр жалпы өңірлік өнім көлемі 3 триллион теңгені құраған, ал ауыл шаруашылығындағы өнім көлемі алғаш рет 1 триллион теңгеден асқан. Бұл салаға 75 миллиард теңге инвестиция тартылған. Сонымен қатар шағын және орта бизнес субъектілерінің саны 184 579-ға жеткен.
Президентке Сырдария өзені бойындағы елді мекендерді су басу қаупінің алдын алу үшін жүргізілген жұмыстар жөнінде баяндалды. Алдын ала қамданғанның нәтижесінде бес аудандағы 43 елді мекенді су басу қаупі жойылған. Толассыз жауған нөсер жауын салдарынан бірқатар ауданда жекелеген үй аулаларын су басып қалғандықтан, 200-ге жуық адам қауіпсіз жерге көшірілді. Қазір жағдай тұрақтанып, тұрғындар үйлеріне оралды. Арнайы комиссия шығын көлемін анықтап жатыр.
Индустрия министрлігі ауыз су мәселесін 2025 жылдың соңына дейін шешуді жоспарлап отыр. Бүгінгі таңда 6295 ауылдың тек 4900-і ауыз сумен қамтамасыз етілген. Оның ішінде 4159 ауыл орталығында сумен жабдықтау және 741 ауылда кешенді блок-модулі орнатылған. Бұл туралы Үкімет отырысында индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Марат Қарабаев баяндады. Министрдің баяндауынша, 1395 ауылдың ауыз су мәселесін 2025 жылдың соңына дейін шешу жоспарланып отыр. «Қалған ауылдардың 69 пайызы, яғни 963-і халқы аз елді мекендерге жатады. Оларға бюджет қаражатын тиімді пайдалану мақсатында жергілікті бюджет қаражаты есебінен кешенді блок модульдер орнатылатын болады», – деді министр.
Түркістан облысында елді мекендерді ауыз сумен қамту жұмыстары күшейтіліп, жұмыс жоспары қатаң қадағалауға алынады. Түркістан облысы әкімі аппаратының апталық мәжілісінде өңір басшысы Дархан Сатыбалды жауапты басқарма басшысы мен аудан, қала әкімдеріне осы бағыттағы жұмыстарды жүйелеп, бірінші кезекте ауыз су мәселесі толық шешілуі тиіс екенін айтты. Ауыз суға қатысты жобаларды жеделдетуді тапсырды.
– Ауыз су мәселесін толық шешу – ең бірінші міндетіміз. Бұл бағыттағы жобалар сапалы, жұмыстар тиянақты болуы тиіс. Жер асты суын іздеу-барлау жұмыстарын жүргізіп, жобалық-сметалық құжаттарын әзірлеп, тиісті іс-шараларды жылдамдатқан жөн. Жол карталары мен жоспарлар тағы да нақтыланып, елді мекендерді 100 пайыз ауыз сумен қамту жұмысын 2025 жылы толық аяқтау межеленуі қажет. Елді мекендерді ауыз сумен қамту жоспары жан-жақты пысықталып, жүзеге асыру жолдары қарастырылсын. Осы салаға қажетті ұсыныстарды жүйелеп, қаржы бөлу мәселесін шешуді тапсырамын, – деді Дархан Сатыбалды.
Облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Сәкен Далиевтің айтуынша, 2023 жылдың 1 қаңтардағы жағдай бойынша Түркістан облысындағы 831 елді мекеннің 719-ы (7 қала, 712 ауылдық елді мекен) немесе 86,5% ауыз сумен қамтамасыз етілді.
2023 жылы 57 нысанның құрылыс жұмыстарына бюджет есебінен 13,3 млрд. теңге бөлінді. Соның ішінде 43 нысанның құрылысы биыл аяқталады, қалған 14 нысан 2024 жылы тапсырылмақ. Нәтижесінде су құбыры жоқ 17 елді мекен (Бәйдібек – 1, Сарыағаш – 6, Келес – 4, Қазығұрт –1, Ордабасы – 4, Отырар-1) ауыз сумен қамтамасыз етіледі, 11 елді мекеннің (Бәйдібек-2, Қазығұрт – 1, Төлеби – 4, Мақтаарал – 1, Ордабасы – 1, Түлкібас – 2) тозығы жеткен су құбырлары қайта жаңартылады. Сонымен қатар 16 нысанның жобалық-сметалық құжаты әзірленіп, сараптама қорытындысы алынды.
2015-2021 жылдары аралығында жергілікті атқарушы органдар тарапынан облыс бойынша жалпы 267 елді мекеннің жер асты су қоры бекітілген. Биыл 22 елді мекенде іздеу-барлау жұмыстарын аяқтауға, 88 елді мекенде іздеу-барлау жұмыстарын бастауға және 15 шекара бөлімшесінің іздеу-барлау жұмыстарына облыстық бюджет есебінен 1,2 млрд. теңге бөлінген.
Келес ауданына қарасты Қошқар ата ауылында жайылым мен ағын су мәселесі өзекті. Ал көршілес Аманжар елді мекеніндегі жұртты жол азабы титықтатып отыр. Көгілдір отын да жеткізілмеген. Жергілікті халық бұл мәселелерді жыл сайын көтергенімізбен шешімін табар емес дейді. 25 бала бастауыш класқа мына жерден мектепке барады. Целлофанды мына жерге шейін кигіземіз. Сонымен шығарып саламыз, сонымен қайтып келеді. Машина түгілі адам жүре алмайды мына көшемен. Мектептен бір он камаз күл әкелейік десек, бес-ақ камаз шықты. Қоңсылармен ұрысып, әйтеуір сай сай жермен төсеттік.
Президент тапсырмасына сай ауыл әкімдері әр үш ай сайын ауыл-ауылды аралап, халықтың мұң-мұқтажын тыңдауға міндетті. Аманжар ауылының тұрғындарымен кездескен аудан әкімі ішкі жолдарды жөндеуге бюджеттен қаражат бөлінетінін айтты. Сондай-ақ, төрт жыл бұрын тартылған құбырлар іске қосылып, көгілдір отын берілмек. Көпшілігі мына инфрақұрылымға қатысты болып отыр. Ол жол мәселесі, су мәселесі, ауыз су мәселесі және жайылым мәселесін көтеріп жатыр. Енді әр мәселеге сәйкес салалық бөлімдерге тапсырма берілді.
Түркістан облысында елді мекендерді ауыз сумен қамту жұмыстары күшейтіліп, жұмыс жоспары қатаң қадағалауға алынады. Түркістан облысы әкімі аппаратының апталық мәжілісінде өңір басшысы Дархан Сатыбалды жауапты басқарма басшысы мен аудан, қала әкімдеріне осы бағыттағы жұмыстарды жүйелеп, бірінші кезекте ауыз су мәселесі толық шешілуі тиіс екенін айтты. Ауыз суға қатысты жобаларды жеделдетуді тапсырды.
Биыл 22 елді мекенде іздеу-барлау жұмыстарын аяқтауға, 88 елді мекенде іздеу-барлау жұмыстарын бастауға және 15 шекара бөлімшесінің іздеу-барлау жұмыстарына облыстық бюджет есебінен 1,2 млрд. теңге бөлінген. Түркістан облысында 2023 жылғы қаңтарда-наурыз аралығында құрылыс жұмыстарының көлемі 31,5 млрд. теңгені немесе өткен жылдың тиісті кезеңіне 117,9%-ды құрады. Тұрғын үй құрылысына 20,2 млрд. теңге салынған. Пайдалануға берілген тұрғын үйдің жалпы алаңы 120,2 мың шаршы метрді құрап, өткен жылдың тиісті кезеңі бойынша 105,5%-ды көрсетті.
2023 жылғы қаңтар-ақпанда Түркістан облысының өзара сауда көлемі 25,3 млн. АҚШ долларын құраса, 2023 жылдың 1 сәуіріне мемлекеттік бюджетке түскен салықтар мен басқа түсімдердің көлемі 119,2 млрд. теңгеге жетіп, 109,4% орындалып отыр. Өңірдегі инфрақұрылымды жақсарту жұмыстары тұрғындарға қолайлы орта қалыптастыру, өмір сапасын арттыруға септігін тигізуде. 2023 жылғы 1 наурызда халық саны 2124,5 мың адамды құрады. Яғни, 2022 жылғы 1 наурызбен салыстырғанда 31,6 мың адамға немесе 1,5%-ға өсті. 2022 жылғы ІV тоқсанда облыс халқының бір айда орта есеппен жан басына шаққандағы атаулы ақшалай табысы 84 831 теңгені құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 17,2%-ға артқан. 35 млн теңгеге құбыр тартылғанымен, су ішуге жарамсыз болып шықты. Түркістан облысының Жетісай ауданының тұрғындары жылдар бойы ауыз суға жарымай келеді. Соған қарамастан, бұл елдімекендер сумен қамтылған ауылдардың қатарына енгізілген. Ауыз суға бөлінген қыруар қаржы неге желге ұшты? Айнұр Әбілқасымқызы мән-жайды анықтады.
«Түркістан облысының 2021-2025 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық дамудың кешенді жоспарына» сәйкес, 2023 жылдың қорытындысымен қалаларды 100 пайыз, ал 2025 жылы ауылдық елді мекендерді 100 пайыз ауыз сумен қамтамасыз ету жоспарлануда. Ауыз сумен қамту мақсатында Түркістан облысында 60 нысанның құрылысына бюджеттен 12,7 млрд. теңге бөлінді. Соның тең жартысын биыл пайдалануға беру жоспарлануда, қалғаны келер жылға өтпелі. Нәтижесінде, 20 елді мекен ауыз сумен қамтылса, 11 елді мекеннің су құбырлары қайта жаңартылатын болады. Жыл қорытындысымен облыстағы 843 елді мекеннің 717-сі ауыз сумен қамтамасыз етіледі. Қамту деңгейі 93,3%-ға жетеді.
