Көптеген миссионерлер жергiлiктi халық басым елдi мекендерде тұрып, сол халаты тiлiн, әдет-ғұрпын, мiнез-құлықтарын өз қызметтерiн табысты атқару үшiн жетерлiктей деңгейде зерттеп, үйренедi. Миссионер ұғымына конфессионалды әдебиеттерде миссионер деп інжілдендіру үдерісін жүзеге асыруға, шіркеулер құруға және өз елінің немесе өзге елдің шеңберінде құлшылық етуге бағытталған діни бірлестік өкілдерін атайды. «Миссионер» сөзінің астарында миссияны орындауға жіберуші, миссияны орындаушы және қойылған міндетті орындаушы деген түсініктер жатыр. Адамзаттың даму тарихында миссионерлердің діни сенімді тарату мақсатында шет мемлекеттерге, басқа құрлықтарға барғанын білеміз. Десе де діни сенімді таратуға кез-келген адамды жібермейді. Әрбір миссионер өзіне жүктелген міндетті жүзеге асыру үшін түрлі жағдайда шешім таба білетін, шешен, діни насихатты жүргізуге қабілеті бар, діншіл адам болуы тиіс. Миссионерлердің басты мақсаты үгіт-насихат арқылы адамдарды дінге алып келу болды. Сонымен бірге, миссионерлер гуманитарлық көмек көрсету, медициналық жәрдем беру, білім беру және қайырымдылық қорлары арқылы жергілікті халықты христиандандыруға тырысты. Миссионерлер батыс елдерінің отарлау саясатының қол шоқпарлары болды деп айтуға толық негіз бар. Себебі, миссионерлер өзге елді отарлауды арнайы мақсат етпесе де, батыстық экспансия тарихы миссионерлердің отарлау ісіне ықпал еткенін көрсетті. Миссияны жүзеге асыру үшін миссионерге мықты қолдау (мемлекет, діни ордендер, әр түрлі ұйымдар) керек.Миссиялардың сәтті атқарылуына қаржылай көмек те керек. Көптеген дамыған елдер осы үрдіске өздерінің үлестерін қосып жатыр. Миссионерлік белсенділікті көбінесе экономикалық тұрғыдан жақсы дамыған және ұлы державалық амбициялары бар мемлекеттер қаржыландырып отырады. Осыған байланысты, мәселен, протестантизмде шетелдік және ұлттық миссионерлер деп бөліну бар екенін айтуға болады. Ұлттық немесе шетел миссияларының айырмашылығы ұстанымдар мен мақсаттарында емес, географиялық орналасуына байланысты. Яғни, ұлттық пен шетел миссияларының мақсаты мен ұстанымдары бір болғанымен, олардың орындалуы миссиялардың орналасу аймағына тәуелді. Діни тұрғыдан, миссионерлік мақсаты – құдай патшалығы идеясын тарату, ізгі ілімді насихаттау, жер бетінде әділетті қоғам орнату сияқты діни ілімдік мәселелерді қамтиды. Дегенмен, кейіннен, жоғарыда айтқандай, ұлы географиялық ашылулар кезеңінен бастап миссионерлік – жергілікті халықты рухани экспансиялау мен отарлау саясатының құралына айналғанын көреміз.
Миссионерлер жергілікті халыққа олардың мәдениетінен «жоғары» мәдениетті ұсынады.Миссионерлік қызмет әдістері мен классификациясын анықтау діни ұйымдардың іс-әрекетін жүйелеуге мүмкіндік береді. Зерттеушілер миссионерлік қызмет классификациясының негізгі төрт бағыты бар: олар ұйымдacтыpушылық, гeoгpaфиялық, аумaқтық және мeтoдoлoгиялық деп аталады.Жалпы миссионерлік пен интернет-кеңістікте Мысалы: Инстаграм,Тикток,Вк,Ютуб,Мета желілерде діннің таралуы кеңінен ауқымды түрде жұмыс істеп тұр екі немесе үш секунд арасында Миссионер өзіне адамның қызығушылығын арттырып алып оның басқа видео немесе жазбаларын оқуға деген құштарлығын оятады.Сол арқылы адамды белгілі дінге көзқарасын өзгертіп немесе сол дінмен сұрақтарына жауап іздеу арқылы сол дінге, ағымға еріп кету ықтималдық жоғары тұрғыда болады.
Миссионерлік (лат. missio-сәлемдеме, тапсырма) – діни ұйымдар қызметінің бір түрі. Негізінен, әмбебап діндерде, ең алдымен әлемдік діндерде кездеседі.Сыртқы миссия, яғни канониялық аумақтан тыс және “ішкі” – жеке канониялық аумақтағы сенбеушілер мен иноверлер арасында ерекшеленеді.
Көптеген миссионерлер жергiлiктi халық басым елдi мекендерде тұрып, сол халаты тiлiн, әдет-ғұрпын, мiнез-құлықтарын өз қызметтерiн табысты атқару үшiн жетерлiктей деңгейде зерттеп, үйренедi. Миссионер ұғымына конфессионалды әдебиеттерде миссионер деп інжілдендіру үдерісін жүзеге асыруға, шіркеулер құруға және өз елінің немесе өзге елдің шеңберінде құлшылық етуге бағытталған діни бірлестік өкілдерін атайды. «Миссионер» сөзінің астарында миссияны орындауға жіберуші, миссияны орындаушы және қойылған міндетті орындаушы деген түсініктер жатыр. Адамзаттың даму тарихында миссионерлердің діни сенімді тарату мақсатында шет мемлекеттерге, басқа құрлықтарға барғанын білеміз. Десе де діни сенімді таратуға кез-келген адамды жібермейді. Әрбір миссионер өзіне жүктелген міндетті жүзеге асыру үшін түрлі жағдайда шешім таба білетін, шешен, діни насихатты жүргізуге қабілеті бар, діншіл адам болуы тиіс. Миссионерлердің басты мақсаты үгіт-насихат арқылы адамдарды дінге алып келу болды. Сонымен бірге, миссионерлер гуманитарлық көмек көрсету, медициналық жәрдем беру, білім беру және қайырымдылық қорлары арқылы жергілікті халықты христиандандыруға тырысты. Миссионерлер батыс елдерінің отарлау саясатының қол шоқпарлары болды деп айтуға толық негіз бар. Себебі, миссионерлер өзге елді отарлауды арнайы мақсат етпесе де, батыстық экспансия тарихы миссионерлердің отарлау ісіне ықпал еткенін көрсетті. Миссияны жүзеге асыру үшін миссионерге мықты қолдау (мемлекет, діни ордендер, әр түрлі ұйымдар) керек.Миссиялардың сәтті атқарылуына қаржылай көмек те керек. Көптеген дамыған елдер осы үрдіске өздерінің үлестерін қосып жатыр. Миссионерлік белсенділікті көбінесе экономикалық тұрғыдан жақсы дамыған және ұлы державалық амбициялары бар мемлекеттер қаржыландырып отырады. Осыған байланысты, мәселен, протестантизмде шетелдік және ұлттық миссионерлер деп бөліну бар екенін айтуға болады. Ұлттық немесе шетел миссияларының айырмашылығы ұстанымдар мен мақсаттарында емес, географиялық орналасуына байланысты. Яғни, ұлттық пен шетел миссияларының мақсаты мен ұстанымдары бір болғанымен, олардың орындалуы миссиялардың орналасу аймағына тәуелді. Діни тұрғыдан, миссионерлік мақсаты – құдай патшалығы идеясын тарату, ізгі ілімді насихаттау, жер бетінде әділетті қоғам орнату сияқты діни ілімдік мәселелерді қамтиды. Дегенмен, кейіннен, жоғарыда айтқандай, ұлы географиялық ашылулар кезеңінен бастап миссионерлік – жергілікті халықты рухани экспансиялау мен отарлау саясатының құралына айналғанын көреміз.
Миссионерлер жергілікті халыққа олардың мәдениетінен «жоғары» мәдениетті ұсынады.Миссионерлік қызмет әдістері мен классификациясын анықтау діни ұйымдардың іс-әрекетін жүйелеуге мүмкіндік береді. Зерттеушілер миссионерлік қызмет классификациясының негізгі төрт бағыты бар: олар ұйымдacтыpушылық, гeoгpaфиялық, аумaқтық және мeтoдoлoгиялық деп аталады.Жалпы миссионерлік пен интернет-кеңістікте Мысалы: Инстаграм,Тикток,Вк,Ютуб,Мета желілерде діннің таралуы кеңінен ауқымды түрде жұмыс істеп тұр екі немесе үш секунд арасында Миссионер өзіне адамның қызығушылығын арттырып алып оның басқа видео немесе жазбаларын оқуға деген құштарлығын оятады.Сол арқылы адамды белгілі дінге көзқарасын өзгертіп немесе сол дінмен сұрақтарына жауап іздеу арқылы сол дінге, ағымға еріп кету ықтималдық жоғары тұрғыда болады.
Бүгінгі таңда Миссионер саяси оқиғалар,әлеуметтік мәселелерді қозғай отырып тез танымалдылыққа жәнеде(хайп)тез жинап адамдардың зейінді тез аударып өзінің миссионерлігін таратып жатыр десек те болады.Заман дамыған сайында интернет одан әлде жоғары деңгейде дамып теріс діни бірлестіктер насихаттары да алға жылжуда .
Бүгінгі таңда Миссионер саяси оқиғалар,әлеуметтік мәселелерді қозғай отырып тез танымалдылыққа жәнеде(хайп)тез жинап адамдардың зейінді тез аударып өзінің миссионерлігін таратып жатыр десек те болады.Заман дамыған сайында интернет одан әлде жоғары деңгейде дамып теріс діни бірлестіктер насихаттары да алға жылжуда.
Амангелді Ж.Б, Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Философия және саясаттану факультеті Дінтану мамандығының 3 курс студенті,
Жетекші аға оқытушы Утебаева Д.С.